Saç Dökülmesi: Hormonal Nedenler ve Tedavi Yaklaşımları

Saç dökülmesi (alopesi) hem kadın hem erkeklerde sık görülür. Kozmetik kaygı dışında sistemik hastalıkların da belirtisi olabilir. Endokrin hastalıklar saç dökülmesinin önemli bir grubunu oluşturur.

Saç Dökülmesi Tipleri:

Androgenetik alopesi (erkek tipi saç dökülmesi – hormonal en sık sebep)

Telogen effluvium (yaygın saç dökülmesi)

Alopesi areata (otoimmün)

Skarlı alopesiler (daha nadir, dermatolojik)

Hormonal Nedenler

·       Tiroid hastalıkları: Hipotiroidi veya hipertiroidide yaygın saç dökülmesi görülebilir.

·       Hiperandrojenizm: Özellikle kadınlarda polikistik over sendromu (PCOS), konjenital adrenal hiperplazi, androjen salgılayan tümörler → erkek tipi saç dökülmesi.

·       Postpartum dönem: Gebelik sonrası östrojen düşüşüyle telogen effluvium.

·       Cushing sendromu / kronik kortizon kullanımı: Saç incelmesi, dökülme.

·       Prolaktin yüksekliği: Kıl dökülmesi ve bazen hirsutizmle beraber görülebilir.

Vitamin, Mineral Eksiklikleri:

Demir, B12, folat, vitamin D eksikliği ve kronik hastalıklar: Endokrin değerlendirme sırasında sık taranır.

Demir, ferritin eksikliği → yaygın saç dökülmesi

B12 ve folat eksikliği → saç folikül döngüsünde bozulma

Vitamin D eksikliği → telogen effluvium ve alopecia areata riskini artırabilir

Çinko ve biyotin eksiklikleri de nadir ama mümkün

Eksiklikler giderildiğinde saç dökülmesi tamamen düzelmeyebilir ama iyileşmeyi hızlandırır ve tedavinin etkinliğini artırır.

Vitamin Eksikliklerinin Saç Dökülmesindeki Rolü

Demir eksikliği dışında B12 ve folat eksiklikleri de hücre bölünmesi ve DNA sentezi için kritik → saç foliküllerinde büyüme döngüsünü etkileyebilir.

Vitamin D eksikliği son yıllarda hem telogen effluvium hem de alopecia areata ile ilişkili bulunmuş (çalışmalarda düşük düzeylerle korelasyon var).

Bu eksiklikler tek başına genellikle androgenetik alopesi yapmaz ama mevcut dökülmeyi artırabilir veya iyileşmeyi geciktirebilir

Değerlendirme ve Tanı

Öykü ve fizik muayene (diffüz mü, lokal mi, hızlı mı, ne kadar süredir)

Tedavi Yaklaşımları

Yaşam tarzı & beslenme:

Demir, protein, vitamin eksikliklerini düzeltmek.

Stres yönetimi, saç çekme vb. davranışları önlemek.

Hormonal neden varsa hedefe yönelik tedavi:

Hipotiroidi: Levotiroksin replasmanı ile saç dökülmesi düzelir.

Hipertiroidi: Uygun antitiroid tedavi ile saç dökülmesi azalır.

Hiperandrojenizm / PCOS: Antiandrojen (spironolakton, oral kontraseptif) tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri.

Postpartum telogen effluvium: Genelde kendiliğinden düzelir, destek tedavisi.

Cushing / steroid kaynaklı: Altta yatan nedenin düzeltilmesi.

Topikal & dermatolojik tedaviler:

Minoksidil topikal solüsyon (erkek ve kadın tipi alopesi için guideline’larda önerilir).

Bazı olgularda mezoterapi, PRP gibi dermatolojik işlemler (kanıta dayalı etkinlik sınırlı).

Saç dökülmesi sıklıkla sistemik bir ipucudur.

Endokrin kaynaklı ise altta yatan bozukluk düzeltilmeden saç dökülmesi kalıcı olabilir.

Multidisipliner yaklaşım (endokrinoloji + dermatoloji) en iyi sonucu verir.